Không chỉ giải quyết bài toán dạy nghề, quá trình thực hiện đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn ở nhiều tỉnh, thành mở ra nhiều cơ hội việc làm, tạo ra nhiều sản phẩm giá trị trên thị trường.

                                                                                        Lao động nông thôn và nghề đan lục bình ở Đồng Tháp - Ảnh: NGỌC TÀI

Không ít sản phẩm từ lao động nông thôn còn có thể xuất khẩu sang nhiều nước.

Học xong có việc

Ông Lê Phước Hậu hiện là chủ cơ sở đan giỏ Phát Hậu (huyện Cần Đước, tỉnh Long An). Cơ sở của ông đã hoạt động hơn 25 năm qua. 

Những năm gần đây, để có thêm lao động cho cơ sở đồng thời nhận thấy nhu cầu việc làm của người dân, ông Hậu cộng tác với nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn huyện để dạy nghề đan giỏ nhựa.

Không dừng lại ở địa phương, ông mở rộng sang giảng dạy tại các huyện Đức Huệ, Tân Thạnh, Tân Hưng (Long An) với tổng số trên 40 lớp. 

Từ năm 2010 đến nay, ông Hậu dạy nghề, tạo việc cho khoảng 100 lao động nông thôn mỗi năm. Sau mỗi khóa học kết thúc, ông Hậu hỗ trợ việc làm cho học viên ngay tại cơ sở của mình hoặc nhiều cơ sở đối tác.

Sản phẩm giỏ đan từ bàn tay của những người lao động nông thôn này được nhiều thị trường ở Đồng bằng sông Cửu Long ưa chuộng. Không những vậy, cơ sở còn lấn sân sang Lào và Campuchia. 

Trung bình mỗi tháng ông đưa ra thị trường khoảng 25.000 giỏ nhựa các loại, tạo việc làm ổn định cho hơn 500 lao động nông thôn, thu nhập 80.000 - 100.000 đồng/ngày. "Không phải mình dạy nghề rồi là xong, mà mình có thể tạo việc làm cho họ luôn. Cơ sở có nhân công, còn người lao động có việc làm" - ông Hậu nói.

Giỏ đan của cơ sở ông Hậu là một trong nhiều sản phẩm từ mô hình đào tạo nghề cho lao động nông thôn đang chứng tỏ hiệu quả. 

Theo ông Nguyễn Đại Tánh - phó giám đốc Sở LĐ-TB&XH Long An, trong 11 năm đào tạo nghề cho lao động nông thôn, tỉnh có nhiều sản phẩm tiểu thủ công nghiệp được thị trường ưa chuộng như thảm, đệm lục bình, kết cườm, thêu tay nghệ thuật, đan nhựa, sản xuất túi xách tự hủy. 

"Các sản phẩm đa dạng này giúp lao động nông thôn sau học nghề có việc làm, thu nhập ổn định, góp phần giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội và xây dựng nông thôn mới" - ông Tánh nói.

Đa dạng sản phẩm

Ông Võ Văn Hiền - trưởng phòng lao động việc làm và giáo dục nghề nghiệp Sở LĐ-TB&XH tỉnh Kiên Giang - cho biết trong những năm qua, địa phương xây dựng nhiều mô hình dạy nghề mang hiệu quả kinh tế cao. 

Có thể kể đến như mô hình nuôi cá bống tượng, cá bống mú, rùa, rắn, kỳ đà ở huyện An Minh, tạo các sản phẩm thương hiệu riêng và cho người lao động nông thôn thu nhập nhàn rỗi. Mô hình cá lồng bè ở các huyện Kiên Hải và Kiên Lương đến nay nhân rộng trên 800 lồng, đem về thu nhập bình quân 23-25 triệu đồng một bè mỗi vụ. 

Các mô hình khác như nuôi tôm sú, trồng tiêu, trồng lúa chất lượng cao, trồng nấm bào ngư, trồng rau mầm ở huyện Kiên Lương cũng tạo ra những sản phẩm đặc trưng. Qua đó, mô hình tạo thu nhập cho người lao động nông thôn 3-5 triệu đồng mỗi tháng.

Ông Hiền cho rằng qua những mô hình này, kỹ năng nghề của nông dân đã được cải thiện, chất lượng cây trồng, năng suất lao động, thu nhập tăng lên. "Nông dân còn được cung cấp những kỹ năng về hội nhập kinh tế, về các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm và bước đầu được trang bị những kiến thức về khởi nghiệp" - ông Hiền nói.

Theo ông Võ Đông Duy - trưởng phòng dạy nghề Sở LĐ-TB&XH Bình Dương, giai đoạn 2010-2019 tổng số lao động nông thôn được học nghề cả tỉnh là 16.400 người. Trong số đó, nhóm học nghề nông nghiệp là 7.900 người, nhóm phi nông nghiệp có 10.400 người. 9 tháng đầu năm 2020, tỉnh tuyển sinh được 70 lớp với tổng số lao động nông thôn được học nghề là 1.700 người.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, các ngành nghề đào tạo được tỉnh đẩy mạnh bao gồm tạo dáng và chăm sóc cây cảnh, kỹ thuật chăn nuôi thú y, trồng bưởi theo công nghệ VietGAP, trồng và nhân giống nấm, trồng và chăm sóc cây măng cụt, trồng rau an toàn. Những sản phẩm này đều có giá trị với thị trường trong nước và có tiềm năng xuất khẩu cao.

80% có việc làm sau học nghề

Theo Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐ-TB&XH), tổng hợp số liệu của các địa phương sau 10 năm thực hiện đề án đã có khoảng 9,6 triệu lao động nông thôn được đào tạo nghề, tỉ lệ có việc làm sau học nghề đạt trên 80%.

Riêng trong giai đoạn 2016-2020 có trên 134.000 hộ nghèo có người tham gia học nghề đã có việc làm và thoát nghèo. Trên 168.000 hộ có người tham gia học nghề có việc làm, thu nhập cao hơn mức bình quân tại địa phương và trở thành hộ khá.

Đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế

Ông Từ Hoàng Ân - phó giám đốc Sở LĐ-TB&XH Cà Mau - cho biết dựa vào tình hình phát triển kinh tế - xã hội và kết quả khảo sát nhu cầu học nghề ở từng nơi, sở có hướng dẫn cho các cơ sở đào tạo nghề đào tạo những nghề phù hợp.

Đó là những nghề có cơ hội tạo việc làm cao, phù hợp với nhu cầu thực tế từng địa phương hoặc có các sản phẩm được bao tiêu đầu ra. Ví dụ với lĩnh vực nông nghiệp, một số nghề đang được nhân rộng bao gồm nuôi tôm quảng canh cải tiến, nuôi tôm hai giai đoạn, nuôi cua biển, nuôi tôm tích, nuôi tôm càng xanh trên ruộng lúa...

Ngoài ra, mô hình nuôi cá bống tượng, cá sặc rằn, cá trê vàng, rắn ri tượng, trồng nấm linh chi, sản xuất rau màu... cũng cho ra những sản phẩm được thị trường ưa chuộng.

Trọng Nhân/Tuoitre.vn